Bạn thường quan niệm dùng dầu ăn sẽ tốt hơn cho sức khỏe so với dùng mỡ động vật, nhưng có thật sự điều đó là đúng?
Cuộc sống hiện đại, con người ngày càng phải đối mặt với nhiều nguy cơ gây bệnh tật. Với quan niệm ăn nhiều mỡ sẽ dễ mắc bệnh gan nhiễm mỡ, béo phì, xơ vữa động mạch… vì vậy, dầu trở thành nguyên liệu chính để chế biến các món xào, rán. Nhưng có thật sự là dầu ăn tốt hơn mỡ?
Dầu ăn có thật sự tốt?
Thực tế, dùng dầu tốt hơn dùng mỡ cũng chỉ đúng chứ chưa đủ, vì còn phụ thuộc vào độ tuổi. Vì mỡ tham gia tạo nên màng tế bào thần kinh, tham gia vào một số men chuyển hóa trong cơ thể và đặc biệt là nội tiết tố sinh dục, tuyến thượng thận… nên trẻ đang tuổi lớn và người ở tuổi trung niên nên ăn thịt, cá có thêm chút mỡ.
Nhiều người cho rằng ăn dầu thì sẽ không bị béo phì nên thường xuyên ăn nhiều các món ăn xào, rán. Tuy nhiên, một gam chất béo cung cấp cho cơ thể 9 calo.
Như vậy, dầu, mỡ hay các loại hạt có dầu, bơ, phô mai, váng sữa… đều cung cấp năng lượng như nhau. Thực tế, ăn nhiều món xào rán bằng dầu vẫn gây tăng cân, béo phì, bị bệnh tim mạch, gan nhiễm mỡ như ăn mỡ.
Cơ thể mỗi người cần một lượng chất béo khoảng 30% tổng số năng lượng, bao gồm cả các chất béo không nhìn thấy nhưng vẫn hiện diện trong các thực phẩm: gạo nếp, thịt nạc…
Nên sử dụng dầu hay mỡ
Theo các chuyên gia dinh dưỡng thì mỡ động vật như mỡ lợn, bò, gà, cừu… là nguồn năng lượng tốt. Tuy nhiên, do chứa axit béo thiết yếu mà lại có quá nhiều axit béo no bão hòa nên mỡ làm tăng lượng cholesterol trong máu.
Nếu ăn quá nhiều mỡ động vật có thể làm cho hàm lượng mỡ trong máu tăng cao dễ dẫn đến xơ cứng động mạch. Vì thế bạn nên sử dụng mỡ trong chế biến món ăn một cách hợp lý nhất để không gây hại cho sức khỏe.
Trong khi đó, các loại dầu thực vật chứa nhiều axit béo không no, có tác dụng làm giảm lượng cholesterol trong máu, phòng ngừa bệnh tim mạch.
Thế nhưng nếu sử dụng quá nhiều lần, hoặc chỉ dùng đơn thuần dầu thực vật thì cũng không tốt. Dầu thực vật còn dễ bị oxy hoá, làm sản sinh một số chất không có lợi cho sức khỏe.
Cách dùng dầu không hại sức khỏe
Dầu thực vật có nhiều loại, có loại chứa ít, nhưng có loại chứa nhiều axit béo no, vì thế lời khuyên dùng dầu thực vật thay thế mỡ đúng nhưng chưa đủ. Axit béo không no có lợi cho cơ thể, khi chọn mua dầu nên chọn loại này. Hiện nay có không ít nhà sản xuất trộn nhiều loại dầu lại với nhau.
Để nhận biết chỉ cần cho dầu vào ngăn mát tủ lạnh, nếu dầu đông đặc tức là chứa nhiều axit béo no, loại dầu này nên dùng để xào, rán.
Dầu giữ nguyên trạng thái khi để trong tủ lạnh (dầu ô liu, dầu canola…) nên dùng trong các món ăn tươi (rau xà lách trộn, trái cây trộn, cho vào bát cháo sau khi nấu xong) để giữ được đầy đủ thành phần của các axit béo chưa no.
Khi dùng dầu, cần dùng đúng mới có lợi cho sức khỏe, axit béo không no dễ bị phân hủy ở nhiệt độ cao. Vì thế, không dùng dầu chiên đi chiên lại nhiều lần (các loại bánh cháo quẩy, bánh tiêu, bánh quai vạc, mì gói màu vàng đậm thường chiên trong dầu tái sử dụng nhiều lần) vì vừa không tốt cho sức khỏe, vừa có nguy cơ gây bệnh ung thư.
Do dầu phân hủy không tốt ở nhiệt độ cao nên với những món xào thì dùng mỡ phi hành cho thơm rồi cho rau củ vào xào chín tới, nêm gia vị, tắt bếp rồi mới trộn thêm một chút dầu cho để tạo sự hấp dẫn cho món ăn.
Ai nên kiêng ăn mỡ?
Người cao tuổi, người có rối loạn chuyển hóa, bệnh tim mạch, xơ vữa động mạch thì phải kiêng ăn mỡ để giúp cơ thể giảm các axit béo no (làm tăng cholesterol).
Lượng chất béo có trong thịt nạc, cá nạc, cơm… cũng đã gần đủ cho cơ thể, vì vậy người cao tuổi buộc phải ăn kiêng mỡ tuyệt đối theo yêu cầu của bác sĩ, chỉ cần ăn cơm với các món thịt, cá luộc, hấp và rau xào với ít dầu là đủ.
Những người đang mắc một số bệnh như: béo phì, máu nhiễm mỡ, xơ vữa động mạch, tiểu đường… thì không nên ăn mỡ động vật.
Lưu ý:
Với những người sức khỏe bình thường, khẩu phần ăn hàng ngày nên sử dụng cân đối cả dầu ăn và mỡ. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, tỷ lệ phối hợp lý tưởng nhất giữa dầu thực vật và mỡ động vật trong bữa ăn là 2:1 (2 dầu, 1 mỡ).
Phụ nữ nên dùng nhiều dầu thực vật và ít mỡ động vật để phòng ngừa ung thư vú.
Những người ăn chay trường, biết cách phối hợp các thực phẩm trong khẩu phần ăn một cách hợp lý, điều hoà thì không cần mỡ động vật.
Trong quá trình sử dụng, nên để dầu ăn ở những nơi thoáng mát, khô ráo, không để ở nơi quá nóng, tránh nánh sáng và đậy kín chai sau mỗi lần sử dụng.
Khi chọn lựa các loại dầu dùng cho gia đình, chúng ta nên tìm hiểu rõ nguồn gốc, xuất xứ có uy tín và hãy sử dụng dầu thực vật một cách thông thái để bảo vệ và tăng cường sức khỏe cho mình cũng như những người thân yêu.
Theo Phunutoday
